Του Βασίλη Γεώργα
Με νέα δάνεια, που άγγιξαν τα 150 εκατ. ευρώ και ως επί το πλείστον χορηγήθηκαν με ελάχιστες εγγυήσεις, «φιλοδώρησαν» οι ελληνικές τράπεζες τους τέσσερις μεγάλους ομίλους Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης την τελευταία εξαετία της κρίσης.
Οι όμιλοι ΔΟΛ, Πήγασος, Τηλέτυπος και Καθημερινή, που έχουν φτάσει να χρωστούν πλέον πάνω από μισό δισεκατομμύριο ευρώ στις τράπεζες, εισέπραξαν τα περισσότερα νέα δάνεια κατά τη διάρκεια των πιο δύσκολων χρόνων του μνημονίου και ενώ στο μεσοδιάστημα προχωρούσαν σε μαζικές απολύσεις και παρουσίαζαν τεράστιες ζημιές και απώλειες εσόδων.
Το αποτέλεσμα είναι σήμερα οι τέσσερις «γίγαντες» της ενημέρωσης να έχουν μετατραπεί σε γίγαντες χρεών και συσσωρευμένων ζημιών, όντας όχι μόνο σκιά του παλιού τους εαυτού, αλλά επιχειρήσεις φορτωμένες με πολλαπλάσια προβλήματα, χωρίς τα περιουσιακά στοιχεία του παρελθόντος και κυριολεκτικά έτοιμες να «σκάσουν» από το φαγοπότι του υπερδανεισμού.
Σε δύο τέτοιες περιπτώσεις στο παρελθόν, στο Alter και στη Χ.Κ. Τεγόπουλος-Ελευθεροτυπία, η αγορά των ΜΜΕ μέτρησε τεράστιες απώλειες. Το Alter βάρεσε κανόνι αφήνοντας πίσω του συνολικές υποχρεώσεις 571 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 293 εκατ. ευρώ προς τις τράπεζες, και πάνω από 700 εργαζόμενους στην ανεργία. Η δε Ελευθεροτυπία έκλεισε το 2011 με δάνεια μόλις 50 εκατ. ευρώ και συνολικές υποχρεώσεις 83 εκατ. ευρώ, αφήνοντας απλήρωτους 870 εργαζόμενους.
Σωρευτικά, κατά την περίοδο 2008-2014, οι τέσσερις επιχειρήσεις τύπου ΜΜΕ που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο (ο ΔΟΛ έχει διαγράψει πλέον τις μετοχές του) αύξησαν τις υποχρεώσεις τους από τα 676 εκατ. ευρώ στα 720 εκατ. ευρώ. Ομως το ίδιο διάστημα ο δανεισμός τους από τις τράπεζες εκτοξεύτηκε μέσων ομολογιακών και άλλων δανείων από τα 367 εκατ. ευρώ στα 517 εκατ. ευρώ. Το ερώτημα είναι με ποια λογική και κριτήρια οι τράπεζες συνέχιζαν -και συνεχίζουν ακόμη- να χορηγούν αφειδώς νέα δάνεια στις εταιρείες ΜΜΕ όταν τα οικονομικά μεγέθη τους πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.
Στις τέσσερις εταιρείες των Μπόμπολα, Ψυχάρη, Αλαφούζου, Βαρδινογιάννη, οι σωρευτικές ζημιές στην εξαετία 2008-2014 ξεπέρασαν τα 509 εκατ. ευρώ, ενώ αντίστοιχα οι απώλειες τζίρου που είχαν το ίδιο διάστημα υπερέβησαν τα 500 εκατ. ευρώ. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της κατάρρευσης των εσόδων κυρίως από διαφημίσεις και πωλήσεις εντύπων. Στο διάστημα αυτό οι τέσσερις επιχειρήσεις μείωσαν το προσωπικό τους μέσα από απολύσεις, περιορισμό δραστηριοτήτων και προγράμματα εθελούσιας εξόδου κατά τουλάχιστον 2.220 θέσεις εργασίας, ενώ σήμερα χρησιμοποιούν τους εναπομείναντες 2.400 εργαζόμενους ως «απειλή» απέναντι στις τράπεζες και τις κυβερνήσεις για να διαπραγματευτούν κούρεμα και διευθετήσεις των υποχρεώσεών τους έναντι του κινδύνου να χρεοκοπήσουν.
Ο δανεισμός των τεσσάρων ομίλων μετά βίας αντιστοιχεί σήμερα στο σύνολο του ενεργητικού τους (των πάγιων και άυλων περιουσιακών στοιχείων δηλαδή), που αθροιστικά φτάνει τα 658 εκατ. ευρώ, ενώ ξεπερνά κατά πολύ τα ίδια κεφάλαια των τεσσάρων ομίλων με βάση τα στοιχεία των ισολογισμών. Με λίγα λόγια, ακόμη και αν οι επιχειρήσεις πτώχευαν και οι τράπεζες ρευστοποιούσαν τα ενέχυρα που έχουν λάβει, το προϊόν της εκποίησης δεν θα επαρκούσε για να καλύψει τις τρύπες από τα δάνεια, τις ανάγκες αποζημίωσης του προσωπικού και τις απαιτήσεις των προμηθευτών.
Πήγασος
■ Ο όμιλος Πήγασος της οικογένειας Μπόμπολα ήταν μέχρι το 2013 φορτωμένος με συνολικά χρέη 222,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων ο δανεισμός στις τράπεζες ξεπερνούσε τα 183,2 εκατ. ευρώ.
Το 2014, και παρότι πέρυσι τον Μάρτιο συνήψε νέο ομολογιακό δάνειο 80 εκατ. ευρώ με την Alpha, την Πειραιώς και την Εθνική, βάζοντας υποθήκη ακίνητο προς 30 εκατ. ευρώ, ο δανεισμός εμφανίζεται να υποχωρεί στον ισολογισμό σε 156,1 εκατ. ευρώ και οι υποχρεώσεις στα 196,49 εκατ. ευρώ. Αυτό συνέβη επειδή ο όμιλος σταμάτησε να ενοποιεί με τη μέθοδο της αναλογικής ενοποίησης τη συμμετοχή του στις εταιρείες IRIS Eκτυπώσεις, ΜΕΛΛΟΝ Group και Word Of Moth A.E.
Η Πήγασος Εκδοτική έκλεισε τη χρήση του 2014 με έσοδα μόλις 58,9 εκατ. ευρώ και ζημιές 32,4 εκατ. ευρώ. Από το 2008 έχει χάσει το 79% του τζίρου της (-184,5 εκατ. ευρώ) ενώ έχει εμφανίσει αθροιστικές ζημιές 182,5 εκατ. ευρώ. Τα ίδια κεφάλαια σε επίπεδο ομίλου είναι αρνητικά κατά 92,3 εκατ. ευρώ, όταν το 2008 έφταναν τα 112 εκατ. ευρώ.
Σήμερα απασχολούνται στον όμιλοι 630 εργαζόμενοι, ενώ το 2008 έφταναν τους 1.651.
ΔΟΛ
■ Στον όμιλο ΔΟΛ, που έχει περάσει πλέον υπό τον έλεγχο του Σταύρου Ψυχάρη, οι συνολικές υποχρεώσεις έφταναν στο τέλος του 2013 στα 208,167 εκατ. ευρώ και τα δάνεια στα 135,82 εκατ. ευρώ. Επειδή δεν είναι πλέον εισηγμένη, ο ισολογισμός χρήσης του 2014 θα δημοσιευτεί τον Ιούνιο και σύμφωνα με πληροφορίες θα συνοδεύεται από νέες ζημιές 7 εκατ. ευρώ. Σε σχέση με το 2008-2009, οι υποχρεώσεις είναι αυξημένες κατά 10 εκατ. ευρώ και τα τραπεζικά δάνεια κατά 21 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα του ομίλου έχουν μειωθεί από τα 285 εκατ. ευρώ το 2008 σε μόλις 90,3 εκατ. ευρώ το 2013, ενώ το ίδιο διάστημα ο ΔΟΛ έχει επιβαρυνθεί σε αθροιστικές ζημιές 172 εκατ. ευρώ. Σε επίπεδο ομίλου υπάρχει «μαύρη τρύπα» ύψους 71,1 εκατ. ευρώ στα ίδια κεφάλαια, ενώ η συνολική αξία ενεργητικού έχει μειωθεί στο μισό και συγκεκριμένα στα 137 εκατ. ευρώ.
Στον ΔΟΛ έχουν γίνει μεγάλες περικοπές προσωπικού. Από τους 872 εργαζόμενους σε επίπεδο εταιρείας το προσωπικό είχε μειωθεί σε 438 το 2013, ενώ σε επίπεδο ομίλου, από 1.709 εργαζόμενους το 2008 έχουν απομείνει 829.
Καθημερινή
■ Η Καθημερινή είναι η εταιρεία που εμφανίζει τη μεγαλύτερη αύξηση δανείων στη διάρκεια της κρίσης. Από 31,5 εκατ. ευρώ δάνεια στο τέλος του 2008, βρέθηκε το 2014 με δανεισμό 104,5 εκατ. ευρώ και συνολικές υποχρεώσεις 137,68 εκατ. ευρώ. Μόλις τον περασμένο Μάρτιο ανακοινώθηκε η συμφωνία για ενυπόθηκο ομολογιακό δάνειο 37 εκατ. ευρώ με την Alpha, την Πειραιώς και την Εθνική. Στο διάστημα 2008-2014 ο όμιλος έχασε το 40% του τζίρου του (από 108,5 εκατ. ευρώ τα έσοδα μειώθηκαν σε 66,2 εκατ. ευρώ), ενώ συσσώρευσε ζημιές 92,8 εκατ. ευρώ, ολοκληρώνοντας πάντως με θετικό αποτέλεσμα το 2014 για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια ζημιών. Τα ίδια κεφάλαια του ομίλου έχουν μειωθεί κατά 50% από τα 126 εκατ. ευρώ στα 65 εκατ. ευρώ. Το προσωπικό του ομίλου έχει μειωθεί από 607 άτομα σε 464 άτομα.
Τηλέτυπος
■ Στον Τηλέτυπο ο δανεισμός αυξήθηκε από τα 58,8 εκατ. ευρώ το 2008 στα 120,86 εκατ. ευρώ το 2014. Την ίδια περίοδο οι ενοποιημένες πωλήσεις μειώθηκαν κατά 53% (από τα 169 εκατ. στα 78,2 εκατ. ευρώ) και ο όμιλος συσσώρευσε ζημιές 62 εκατ. ευρώ. Τα ίδια κεφάλαια σε ενοποιημένη βάση έχουν μειωθεί πάνω από 100 εκατ. ευρώ την περίοδο 2008-2014, υποχωρώντας στα 25,4 εκατ. ευρώ. Το 2013 οι μέτοχοι της Τηλέτυπος προχώρησαν σε αύξηση κεφαλαίου κατά 15 εκατ. ευρώ, ενώ στις αρχές του 2013 η εταιρεία είχε συνάψει ομολογιακό δάνειο 98 εκατ. ευρώ. Μεγάλη μείωση έχει υποστεί και ο αριθμός των εργαζομένων στον όμιλο, που από 652 άτομα έχει υποχωρήσει σε 475.