Από το 2010, και την πρώτη χρεοκοπία της Ελλάδας τα πέντε τελευταία χρόνια, μάθαμε ότι η χώρα και η οικονομία της χρειάζονται «μεταρρυθμίσεις».
Μάλιστα, οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να έχουν και συγκεκριμένο χαρακτήρα, γι’ αυτό και πολλές φορές χρησιμοποιούνται λέξεις όπως διαρθρωτικές, στοχευμένες, ολοκληρωτικές, έξυπνες, γρήγορες, κι άλλοι χαριτωμένοι επιθετικοί προσδιορισμοί για να τους δοθεί το απαραίτητο κύρος και βάρος στα κενά τους λεγόμενα.
Όταν οι δανειστές ή οι κυβερνήσεις (αριστεράς ή δεξιάς) αναφέρονται δημόσια σε μεταρρυθμίσεις, τονίζουν την εξαιρετική ανάγκη αυτές να εφαρμοστούν άμεσα, χωρίς καθυστερήσεις.
Δυστυχώς, όμως, ξεχνούν κάτι πολύ σημαντικό. Δεν μας λένε ποιες πραγματικά είναι αυτές οι μεταρρυθμίσεις και κυρίως ποια είναι η δική τους ερμηνεία στη λέξη «μεταρρύθμιση»· η οποία έχει συνήθως θετική κατάληξη, εκτός κι αν μιλάμε για την οικονομία της Ελλάδας.
Αυτές είναι μερικές από τις «μεταρρυθμίσεις» που οι δανειστές και όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις υπηρετούν, μαζί με την πραγματική τους σημασία.
Φορολογικές μεταρρυθμίσεις
Τις παρουσιάζουν ως: Τη δικαιότερη κατανομή φορολογικών βαρών ιδιαίτερα στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, και την υποχρέωση των πλουσίων να συμβάλλουν επιτέλους στα δημόσια ταμεία.
Τι πραγματικά γίνεται: Οι φόροι στους φτωχότερους αυξάνονται ακόμη και το 2015. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, τα φτωχότερα στρώματα της Ελλάδας πληρώνουν έως και 337% περισσότερους φόρους ενώ οι πλουσιότεροι μόλις 9%. Μάλιστα αυτές τις μέρες μάθαμε ότι οι δανειστές ζητούν από την κυβέρνηση να πάρει πίσω τον φόρο αλληλεγγύης 8% στα εισοδήματα από 500.000 ευρώ και πάνω, γιατί αυτοί οι 230 που τα δηλώνουν θα φοροδιαφύγουν. Επομένως, όταν ακούμε για φορολογική μεταρρύθμιση γνωρίζουμε πολύ καλά ότι οι φτωχοί θα πληρώσουν περισσότερα και οι πλούσιοι λιγότερα. Αποδεδειγμένα και με δεκάδες παραδείγματα.
Μεταρρυθμίσεις στην Υγεία
Τις παρουσιάζουν ως: Τη λύση στο τεράστιο πρόβλημα κατασπατάλησης δημόσιου χρήματος για προμήθειες σε φαρμακευτικό υλικό και αλόγιστες συνταγογραφήσεις, αλλά και την καλύτερη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων και κέντρων υγείας.
Τι πραγματικά γίνεται: Οι δομές υγείας έχουν ήδη καταστραφεί. Από τον προϋπολογισμό του κράτους προβλεπόταν να έχει δοθεί έως τον Μάρτιο μόλις το 0,6% στον ΕΟΠΥΥ, αλλά έως τότε είχε δοθεί το 0,3%. Οι γιατροί δεν πληρώνονται τις εφημερίες τους, ενώ είναι τυχεροί εάν πάρουν κανονικά τους μισθούς τους. Οι περιφερειακές κλινικές κλείνουν και η υπόσχεση για ενισχυμένη πρωτοβάθμια περίθαλψη καταργήθηκε πριν καν εφαρμοστεί. Όλες οι δομές υγείας που απαιτούν εξαιρετικά εξειδικευμένο προσωπικό, είναι υποστελεχομένες. Τα εισιτήρια στα νοσοκομεία που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν στους ασθενείς ετοιμάζονται να επανέλθουν με διαταγή των δανειστών, ενώ ακόμη και χειρουργημένοι καρδιοπαθείς κοιμούνται σε ράντζα (νοσοκομείο Ρίου). Φυσικά, σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεσαι μέσο για να βρεις κρεβάτι σε μια ΜΕΘ, ενώ η αγορά αναλώσιμων είναι πλέον αρμοδιότητα του ασθενούς.
Μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό
Τις παρουσιάζουν ως: Τη μοναδική διέξοδο για να λυθεί το πρόβλημα με τις πολλές χαμηλές εισφορές που εισρέουν στα ταμεία και τον εξορθολογισμό των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων που ευθύνονται «σχεδόν αποκλειστικά» για την «καταστροφή της ελληνικής οικονομίας».
Τι πραγματικά γίνεται: Στα άμεσα σχέδια των δανειστών είναι να αυξηθούν τα όρια ηλικίας στα 67 έτη -σε πρώτη φάση- και να συνεχίζουν να αυξάνονται όσο περνά ο καιρός εξαιτίας της βελτίωσης του προσδόκιμου ζωής. Επιπλέον, στόχος είναι να εξαλειφθούν εντελώς όλες οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, ακόμη κι αν αφορούν εργατικά ατυχήματα ή άλλες βαριές περιπτώσεις, στις οποίες ο ασφαλισμένος θα παίρνει μόνο τα χρήματα τα οποία βγαίνουν από τις εισφορές του, και μόλις κλείσει τα 67, τα υπόλοιπα προβλεπόμενα. Στην ουσία καταργείται η ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη, ενώ παράλληλα το δημόσιο θα πρέπει να διακόψει άμεσα και χωρίς καμιά προετοιμασία τη χρηματοδότηση των ταμείων. Μάλιστα, όλα αυτά γίνονται ενώ η ανεργία ξεπερνά το 25%, και οι εργαζόμενοι αμείβονται με μισθούς πείνας ή βρίσκονται σε καθεστώς αδήλωτης εργασίας, μη συνεισφέροντας παρά ελάχιστα στην οικονομική ενίσχυση των ταμείων. Την ίδια στιγμή, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι μένουν ανασφάλιστοι γιατί δεν έχουν τα χρήματα να πληρώσουν εισφορές επειδή πολύ απλά έπαψαν να έχουν δουλειά, ενώ ο μόνος τρόπος για να καταφέρει ένας άπορος να προστατευτεί, είναι μέσω των κοινωνικών ιατρείων κι άλλων δομών αλληλεγγύης.
Εργασιακές μεταρρυθμίσεις
Τις παρουσιάζουν ως: Το μόνο μέσο που θα καταστήσει ανταγωνιστική την ελληνική οικονομία, και θα καταφέρει να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις και να ανοίξει νέες θέσεις εργασίας.
Τι πραγματικά γίνεται: Οι εργαζόμενοι παύουν να έχουν πλέον οποιοδήποτε δικαίωμα. Οι συλλογικές συμβάσεις έχουν καταργηθεί και στη θεωρία αλλά και στην πράξη. Οι εργοδότες είναι πανίσχυροι απέναντι στους μεμονωμένους εργαζόμενους, ενώ οποιαδήποτε κίνηση υπεράσπισης των δικαιωμάτων τους καταλήγει σε απόλυση. Τα μεγάλα συνδικάτα είναι εδώ και χρόνια ξεπουλημένα στο ΠΑΣΟΚ, τη Νέα Δημοκρατία και τα αφεντικά τους, και οι επικεφαλής τους είναι συνυπεύθυνοι για τη διάπραξη εγκλημάτων κατά του ανθρώπου. Οι δανειστές ζητούν τώρα να απελευθερωθούν πλήρως οι ομαδικές απολύσεις, να απαγορευτεί στην ουσία η απεργία με την εγκαθίδρυση του lock out, δηλαδή της αντικατάστασης όσων απεργούν με άλλο προσωπικό, να είναι ανοιχτά τα καταστήματα όλες τις Κυριακές χωρίς καμία πρόβλεψη για το ποια θα είναι τα αποτελέσματα σε αγορά, εργαζόμενους και μικροκαταστηματάρχες απέναντι στον ανταγωνισμό των μεγάλων πολυκαταστημάτων και να διατηρηθεί η παράνομη, ως προς οποιοδήποτε εργατικό δίκαιο του πολιτισμένου κόσμου, μισθολογική διάκριση εργαζόμενων με βάση την ηλικία τους. Και κάτι ακόμη. Ο μέσος μισθός κινείται πλέον στα επίπεδα των 600 ευρώ. Αυτό θα ήταν σε κάθε άλλη περίπτωση «ανταγωνιστική επιτυχία» για τη χώρα και το ανθρώπινο δυναμικό της. Αλλά καμία μεγάλη επιχείρηση του εξωτερικού δεν προχώρησε σε σημαντικές νέες επενδύσεις από το 2010 έως το 2014. Με τέτοια εσωτερική υποτίμηση, ο μόνος λόγος για να έρθει κάποιος είναι αφού μετατραπεί η χώρα σε ένα νέο Μπαγκλαντές για να ράβουμε όλοι μας τα ρούχα του Ζάρα. Γι’ αυτό και είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος όταν κάποιος θαρραλαίος νέος ή νέα βρίσκει μια αξιοπρεπή δουλειά στο εξωτερικό. Άλλωστε, η Ελλάδα είναι μόνο για διακοπές.
Μεταρρυθμίσεις στην αγορά
Τις παρουσιάζουν ως: Το μόνο μέσο που θα βοηθήσει την εγχώρια παραγωγή και την ομαλότερη λειτουργία των καταστημάτων, ενώ παράλληλα θα αυξήσει το μέσο εισόδημα και την απασχόληση βελτιώνοντας το ανταγωνιστικό επίπεδο της χώρας (και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας)
Τι πραγματικά γίνεται: Το παράδειγμα του γάλακτος είναι το πιο χαρακτηριστικό. Όταν άλλαξε ο χρόνος που το γάλα θεωρείται «φρέσκο», η εγχώρια παραγωγή βρέθηκε αντιμέτωπη με τον εξωτερικό ανταγωνισμό. Ένα ελληνικό γάλα 2-3 ημερών θεωρήθηκε το ίδιο φρέσκο με ένα ξένο των 8-9 ημερών. Παράλληλα προωθείται ήδη η κατάργηση της αναγραφής ημερών ζωής του γάλακτος στη συσκευασία του. Την ίδια στιγμή προωθούνται καταπληκτικές ιδέες, οι οποίες παρουσιάζονται ως η μόνη σωτηρία που θα βγάλει την εγχώρια οικονομία από το τέλμα που έχει περιπέσει: Τους φούρνους και τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα στα σούπερ μάρκετ. Τις δύο μεγάλες πληγές της ελληνικής οικονομίας που την κρατούν τόσα χρόνια στο σκοτάδι. Την ίδια στιγμή δεν γίνεται απολύτως τίποτα για τα καρτέλ που κάνουν πάρτι σε μια οικονομία η οποία έχει χάσει περίπου το 40% του εισοδήματός της αλλά δεν μπορεί να ψωνίσει γιατί οι τιμές παραμένουν σχεδόν ίδιες. Παράλληλα, δεν γίνεται πλέον τίποτα ούτε για τη διευκόλυνση έναρξης επιχειρήσεων, ούτε για την πραγματική διέξοδο εκείνων που θέλουν να κάνουν κάτι, οτιδήποτε, που θα τους αποφέρει ένα εισόδημα. Τα πάντα στρέφονται αποκλειστικά στην ικανοποίηση των μεγάλων. Γι’ αυτό και τούτη τη στιγμή, ζούμε σε μια χώρα η οποία υποτίθεται ότι μεταβάλλεται σε ένα μεγάλο μαντρί φτηνών υπαλλήλων, οι οποίοι δεν έχουν πού να δουλέψουν. Όχι μόνο τις Κυριακές, που έχουν λυσσάξει οι πάντες, αλλά κι όλες τις υπόλοιπες μέρες. Να το κλείσεις φίλε μου το ρημάδι το μαγαζί σου, και να γίνει κι εσύ ένας υπάλληλος σαν εμένα. Αλλά πού; Και κάτι τελευταίο. Η “ελεύθερη ευρωπαϊκή αγορά” είναι το μεγαλύτερο ανέκδοτο στην ιστορία της Ηπείρου. Η ευρωπαϊκή αγορά δεν είναι καθόλου ελεύθερη, κι αυτό γιατί ο ανταγωνισμός δεν είναι ιστότιμος εξαιτίας συγκεκριμένων κυβερνητικών και θεσμικών επιλογών. Η πρόσβαση στο δανεισμό και το φτηνό χρήμα καθιστά από μόνες τους τις παραγωγικές μονάδες του πλούσιου βορρά πολύ πιο ανταγωνιστικές από αυτές του νότου. Το παιχνίδι, με δυο λόγια, είναι στημένο. Κι αυτό δεν είναι ελεύθερη αγορά, αλλά ένας σικέ αγώνας.
Μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση (το αγαπημένο μου)
Τις παρουσιάζουν ως: Τη λύση στο αιώνιο πρόβλημα των αμέτρητων δημοσίων υπαλλήλων που τα ξύνουν όλη μέρα για να παίρνουν μισθούς κι επιδόματα, την ίδια στιγμή που οι «άνεργοι του ιδιωτικού τομέα» πεινάνε. Μόνο με μια «γενναία μεταρρύθμιση» το δημόσιο θα γίνει αποτελεσματικό και ο πολίτης θα απολαμβάνει σωστές υπηρεσίες από το «μικρό κι ευέλικτο» προσωπικό του κράτους.
Τι πραγματικά γίνεται (Αυτό θα γίνει μόνο αν μπει σε τίτλους): Τα νοσοκομεία δεν προσλαμβάνουν γιατρούς και νοσηλευτές. Γι’ αυτό και εκατοντάδες έχουν ήδη εγκαταλείψει τη χώρα. Τα σχολεία δεν καλύπτουν τα κενά τους με αδιόριστους καθηγητές· τους ζητούν όμως να γίνουν για μερικές ώρες εθελοντές. Οι εφορίες και οι φοροεισπρακτικές υπηρεσίες δεν έχουν προσωπικό. Ένας κάτοικος Άνδρου θα πρέπει να έρθει στην Παλλήνη για να πάει στη ΔΟΥ που υποχρεούται. Τα υπουργεία εξακολουθούν να στελεχώνονται από ιδιώτες συμβούλους τους οποίους ακόμη κι η αριστερή κυβέρνηση προσλαμβάνει, για να κάνουν μια δουλειά που υποτίθεται ότι έχει προβλεφθεί να γίνεται υπηρεσιακά. Πολλά μεγάλα πανεπιστήμια έμειναν από τη μια μέρα στην άλλη χωρίς διοικητικούς υπαλλήλους (όχι με λίγους διοικητικούς υπαλλήλους. ΧΩΡΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥΣ). Τα δημόσια έργα εξακολουθούν να περνούν από τα ίδια πρόσωπα και να εισπράττονται εκατοντάδες εκατομμύρια επειδή ακόμη δεν έχει βρεθεί ο τρόπος να αλλάξει η μέθοδος με την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση προστατεύει όσους κατασπαταλούν δημόσιο χρήμα με υπερτιμολογήσεις που φτάνουν στον Θεό – γιατί αυτοί συνήθως ελέγχουν και τα ΜΜΕ που κάνουν πλύση εγκεφάλου στον κόσμο. Και ναι. Ακόμη και μια απόπειρα μηχανογράφησης για ταχύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, μπορεί να θεωρεί έως και πράξη προδοσίας. Ρωτήστε τον Βαρουφάκη. Ξέρει. Φυσικά, μπαίνει και το θέμα της αξιολόγησης. Εκεί δεν ξέρω ποιος είναι πιο ηλίθιος. Αυτός που λέει «όχι σε οποιαδήποτε αξιολόγηση» ή εκείνος που ζητά οι ΔΥ να αξιολογούνται με βάση μια συνέντευξη που γίνεται με ένα κομματόσκυλο. Και κάτι τελευταίο, για να το λέτε σε όποιον εξακολουθεί να δηλώνει ότι είμαστε γεμάτοι δημοσίους υπαλλήλους: Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΟΟΣΑ ΕΧΕΙ ΕΝΑ ΜΕΣΑΙΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ
Παραγωγικές μεταρρυθμίσεις
Τις παρουσιάζουν ως: Όλες εκείνες οι ενέργειες που θα εξασφαλίσουν την προστασία της παραγωγής, την ενίσχυση του εισοδήματος σε πρωτογενή, και δευτερογενή τομέα, την ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανίας και φυσικά τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας (κλασσικό κι αγαπημένο, σαν να λέμε “παγκόσμια ειρήνη”)
Τι πραγματικά γίνεται: Οι αγρότες δεν θα έχουν πλέον φτηνότερο πετρέλαιο. Θα τριπλασιαστούν οι εισφορές τους, δεν θα έχουν τη δυνατότητα να καλλιεργούν προϊόντα τα οποία έχουν ζήτηση -επειδή έρχονται τα αντίστοιχα εισαγόμενα από το εξωτερικό-, δεν θα έχουν ποτέ τους πρόσβαση σε φτηνό τραπεζικό δανεισμό για να καταφέρουν να εξελίξουν την παραγωγή τους, ούτε τη δυνατότητα δημιουργίας συνεταιρισμών και συνεταριστικών τραπεζών για να αποφύγουν μεσάζοντες και μεγαλοτραπεζίτες. Επίσης θα καλλιεργούν ό,τι τους λέει ο κύριος Σάλλας, καθώς η τεράστια περιουσία της Αγροτικής Τράπεζας σχεδόν χαρίστηκε στην Τράπεζα Πειραιώς. Επίσης, οι βασικές βιομηχανικές δομές θεωρούνται σχεδόν παράνομες στην Ελλάδα. Μάλιστα, οι δανειστές ζητούν από την κυβέρνηση να πάρει πίσω την επανέναρξη των διαδικασιών για την επαναλειτουργία της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης. Δεν τη θέλουμε τη δική μας ζάχαρη εμείς. Θέλουμε των άλλων. Επιπλέον, το ενεργειακό κόστος είναι πλέον τόσο μεγάλο, που καλύτερα θα είναι να κάνεις τη ΔΕΗ συνέταιρό σου εξ αρχής, παρά στην πορεία. Και τέλος, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται ένας φορολογούμενος με έδρα την Ελλάδα κι ένας με έδρα το εξωτερικό, έχει μετατρέψει κάθε είδους παραγωγική διαδικασία ένα σύντομο ανέκδοτο. Ευτυχώς όμως έχουμε ακόμη τις επιδοτήσεις από την ΕΕ για να λέμε ότι βάλαμε χρήματα από το ΕΣΠΑ στη μια τσέπη, και τα πληρώσαμε εν είδη συγχρηματοδότησης από την άλλη. Εκτός κι αν είσαι εθνικός εργολάβος. Εκεί τα πράγματα είναι τόσο καλά, που μπορεί και να πάρεις το μισό ΕΣΠΑ των 7 προηγούμενων ετών και μετά να κλείνεις τις επιχειρήσεις σου γιατί δεν τις έχεις πλέον ανάγκη.
Το διακύβευμα
Ο όρος μεταρρύθμιση έχει μπει και σε πάρα πολλές άλλες περιπτώσεις. Μια από αυτές είναι το περιβάλλον. Εκεί όπου οι παραλίες αφήνονται καθολικά στα χέρια ιδιωτών, οι οικοδομή μπορεί να γλύφει το κύμα και να μη τρέχει κάστανο, τα δάση να αποχαρακτηρίζονται αφού καούν για να γίνουν βίλες και ξενοδοχεία, ενώ ταυτόχρονα ακόμη και σε μικρά νησιά θα πρέπει να έχεις 4 στρέμματα για να χτίσεις ένα σπιτάκι, γιατί κανείς δεν έχει καταλάβει ακόμη τι χρειάζεται για να αποκτήσει με νόμιμο τρόπο ένα σπίτι σε οποιαδήποτε περιοχή της χώρας.
Παρά λοιπόν το γεγονός ότι η μεταρρύθμιση ως λέξη δεν είναι και τόσο κακή, γνωρίζουμε ότι όταν μιλάμε για την Ελλάδα μερικά πράγματα είναι τόσο βέβαια όσο ο θάνατος και η κυτταρίτιδα: η μείωση εισοδήματος, οι περισσότεροι φόροι, οι χειρότερες συνθήκες διαβίωσης, ο αποκλεισμός από τις δομές υγείας και παιδείας, οι λιγότερες ελευθερίες στους χώρους εργασίας και η μικρότερη δημοκρατία. Όμως έτσι είναι τα πράγματα, όταν δεν θέλεις να είσαι πραγματικά ελεύθερος.