Photo/Petr David Josek
Πίσω από την τραγωδία των προσφύγων και τις εικόνες των ανθρώπων που πορεύονται με κάθε μέσο ένα επικίνδυνο ταξίδι για την Ευρώπη με τα υπάρχοντα τους στο χέρι, κρύβεται μια μεγάλη βιομηχανία κέρδους εκατοντάδων εκατομμυρίων. Και δεν μιλάμε μόνο για τους διακινητές.
Η «επιχείρηση» της μετανάστευσης δεν αφορά μόνο τους δουλεμπόρους, αλλά και εταιρείες μεταφορών, ιδιοκτήτες και διαχειριστές διαμερισμάτων, καταυλισμών και κάθε μορφής στέγασης, οδηγούς ταξί, εταιρείες catering, εταιρείες τηλεπικοινωνιών που πουλάνε κάρτες SIM με ειδικά συμβόλαια για κλήσεις από χώρα σε χώρα.
Και φυσικά κάθε επιχειρηματία, που νόμιμα ή παράνομα, με το αζημίωτο, δίνει ένα «χέρι βοήθειας» στις αρχές οι οποίες αδυνατούν να διαχειριστούν τόσο μεγάλο αριθμό αφίξεων. Όπως οι μικροπωλητές που πολλές φορές χρεώνουν τα διπλά για ένα μπουκάλι νερό ή ένα σάντουιτς στους πρόσφυγες, στους σταθμούς τρένων και λεωφορείων, από ότι το πιο κοντινό μαγαζάκι.
Δεν έχει υπολογιστεί ακόμα πόση είναι η συνολική αξία αυτής της μπίζνας- γράφει το Associated Press – αλλά κανείς δεν αμφιβάλει ότι αφήνει κέρδη εκατοντάδων εκατομμυρίων. Οι αρχές στην Γερμανία, για παράδειγμα, εκτιμούν ότι μόνο το κόστος στέγασης και διατροφής των νεοαφιχθέντων φθάνει τα 12.000 ευρώ ανά άτομο τον χρόνο.
Μεταξύ αυτών που επωφελούνται από την κρίση είναι ο Σουηδός Μπερτ Κάρλσον. Η περίπτωση του ίσως δείχνει και την υποκρισία που κρύβει η ξενοφοβική στάση πολλών Ευρωπαίων.
Ο Κάρλσον, όπως έγραψε ο τοπικός Τύπος, που εκτός από επιχειρηματίας είναι και ο ιδρυτής ενός μη ενεργού σήμερα ξενοφοβικού κόμματος στην Σουηδία, χρέωσε στην κυβέρνηση της χώρας του 16 εκατομμύρια δολάρια για να στεγάσει η εταιρεία του, Jokarjo, πρόσφυγες που έχουν υποβάλει αίτηση για άσυλο.
Όπως είπε η εκπρόσωπος της Σουηδικής Υπηρεσίας Μετανάστευσης, Σάρα Σαντέλιους, κάτω από κανονικές συνθήκες αυτοί οι πρόσφυγες θα στεγάζονταν σε κανονικά διαμερίσματα, αλλά λόγω της μεγάλης αύξησης των αφίξεων, 21.000 άνθρωποι έχουν εγκατασταθεί σε προκατασκευασμένα σπιτάκια και μικρά ξενοδοχεία με κόστος από 27 έως 32 ευρώ το άτομο την ημέρα.
Στην Γερμανία οι αρχές των κρατιδίων είχαν ήδη μοιραστεί το θέμα της στέγασης των προσφύγων με μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως οι Diakonie, η AWO και ο Γερμανικός Ερυθρός Σταυρός, αλλά η χωρίς προηγούμενο προσέλευση φέτος, τις ανάγκασαν να στραφούν και σε ιδιωτικές εταιρείες, που προσφέρουν στους «στεγνούς» από μετρητά Δήμους καλύτερες συμφωνίες.
«Κάνουμε μια δουλειά που ορισμένοι την θεωρούν βρώμικη: βγάζουμε λεφτά», είπε εκπρόσωπος της εταιρείας European Homecare, που διαχειρίζεται ακίνητα σε όλη την Ευρώπη.
Η εταιρεία ασχολείται και με την στέγαση μεταναστών και προσφύγων εδώ και 25 χρόνια και πέρσι εκμεταλλευόταν 100 κέντρα προσφύγων. Τώρα, στην Γερμανία, με προσωπικό 1.000 ατόμων, έχει αναλάβει την «φροντίδα» 15.000 προσφύγων.
Ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν κατηγορήσει την European Homecare ότι στο όνομα του κέρδους κάνει «εκπτώσεις» στις υπηρεσίες που προσφέρει.
Η εταιρεία από την πλευρά της υποστηρίζει ότι είναι σε καλύτερη θέση να προσφέρει πιο φθηνές τιμές και να κρατάει το κόστος της φιλοξενίας χαμηλό. Αυτό που κάνει χρόνια τώρα είναι να αγοράζει μαζικά παλαιά κυρίως κτίρια και να προσφέρει ολόκληρο το πακέτο της φιλοξενίας– και με ιατρική φροντίδα- μόνο για 11 ευρώ την ημέρα το άτομο.
Προς το παρόν η European Homecare διαπραγματεύεται την αγορά κοντέινερς που ξέμειναν στο Σότσι της Ρωσίας από τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς, προκειμένου να στεγάσει τις νέες αφίξεις.
Υπάρχουν και μικρότερες επιχειρήσεις που κερδίζουν αξιοσέβαστα ποσά από το κύμα της μετανάστευσης. Είναι υπό κατάρρευση μικρά ξενοδοχεία, που απειλούνται με χρεοκοπία και χρειάζονται τις συμβάσεις με το κράτος, μια γερμανική εταιρεία που πουλάει τα χρειαζούμενα στους πρόσφυγες για την εγκατάσταση τους (κρεβάτι, καρέκλες, τραπέζι και είδη κουζίνας), εταιρείες υπηρεσιών ασφάλειας που προμηθεύουν φρουρούς για να τηρούν την τάξη στους καταυλισμούς και να τους προστατεύουν από πιθανές επιθέσεις ακροδεξιών.
Και βεβαίως είναι και το οργανωμένο έγκλημα που κερδίζει. Στην Ρώμη, δεκάδες επιχειρηματίες, εγκληματίες αλλά και ντόπιοι πολιτικοί έχουν ήδη συλληφθεί ή ερευνώνται για υποθέσεις εκμετάλλευσης μεταναστών, με «ύποπτα» κρατικά συμβόλαια. Και όχι μόνο.
Είναι και οι «μεταφορές». Εκτός από αυτά που πληρώνουν στους διακινητές για να φθάσουν μέχρι την Ελλάδα ή την Ιταλία, είναι και το ταξίδι μέχρι τον τελικό προορισμό. Στην Ουγγαρία για παράδειγμα, οδηγοί ζητούσαν έως και 250 ευρώ για να μεταφέρουν πρόσφυγες από τα σύνορα μέχρι την Βουδαπέστη. Και για να φθάσουν στο Μόναχο, ο κάθε πρόσφυγας έπρεπε να πληρώσει άλλα 600 έως 650 ευρώ.
Το κερδοφόρο αυτό γαϊτανάκι φαίνεται ότι έχει γοητεύσει και την αφρόκρεμα της ευρωπαϊκής οικονομικής βιομηχανίας.
Όταν η European Homecare παραιτήθηκε από ένα συμβόλαιο για την διαχείριση του καταφυγίου Traiskirchen στην Αυστρία πριν τρία χρόνια, την δουλειά ανέλαβε η Ελβετική ORS, η οποία πέρσι, πριν αυξηθεί τόσο πολύ το προσφυγικό κύμα, είχε τζίρο στην Ελβετία, την Αυστρία και την Γερμανία σχεδόν 100 εκατομμύρια ευρώ.
Η ORS ελέγχεται εν μέρει από την Equistone Partners Europe, μια επενδυτική εταιρεία στο Λονδίνο, η οποία έχει μεταξύ των μετόχων της τράπεζες όπως η Barclays, κρατικά επενδυτικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες με έδρα την ευρώπη, την Βόρεια Αμερική, τις χώρες του Κόλπου και την Ασία.